Sekurytyzacja – sposób na kryzys

Sekurytyzacja, to w wielkim skrócie konwersja aktywów w papiery wartościowe, która może przynosić wymierne korzyści przedsiębiorcom, inwestorom, bankom oraz całej gospodarce.

Jak wynika z szacunków przedstawianych przez Komisję Europejską na stronie Rady Europejskiej (link), pobudzenie rozwoju europejskich rynków sekurytyzacji na odpowiednio zrównoważonej, unormowanej podstawie – może przynieść 100-150 mld Euro dodatkowych środków finansowych. To niebagatelny zastrzyk funduszy dla gospodarki Starego Kontynentu.

Idea rozwiązania

Sekurytyzacja nazywana jest pozabilansową metodą pozyskiwania kapitału. Jej mechanizm zasadza się na przekształceniu wyodrębnionych aktywów o niskiej płynności (wierzytelności różnego typu, np. należności hipotecznych) w aktywa o zdecydowanie większej płynności (papiery wartościowe). Emitowane w procesie sekurytyzacji papiery wartościowe podlegają dalszemu obrotowi. W pierwszej fazie procesu, jego inicjator (aranżer) posiadający aktywa powołuje spółkę specjalnego przeznaczenia (ang. special purpose vehicle – SPV). SPV przejmuje wierzytelności oraz emituje papiery wartościowe (dłużne), zabezpieczone wierzytelnościami. Następnie papiery dłużne trafiają do obrotu. Środki pozyskane z ich sprzedaży pozwalają spłacić inicjatora. Zabezpieczeniem przyszłego wykupu wyemitowanych obligacji od inwestorów są systematycznie wpływające raty spłat wraz z odsetkami.

Sekurytyzowane mogą być różnego rodzaju aktywa. Od wierzytelności wynikających z umów pożyczki, kredytu czy leasingu, po należności handlowe (np. wymagalne lub przeterminowane). Ważne, aby aktywa do sekurytyzacji były odpowiednio zestandaryzowane i wyselekcjonowane, posiadały odpowiedni wolumen i tworzyły jednorodny portfel.

Prawidłowo przeprowadzona sekurytyzacja pozwala uwolnić część kapitału firmy, co ma kolosalne znaczenie tak dla możliwości rozwoju przedsiębiorstwa, jak i jego obrony przed upadłością. W przypadku banków uwolnione środki finansowe mogą zostać przeznaczone na dalszą akcję kredytową, pobudzając wzrost gospodarczy. W polskich warunkach – gdzie od lutego 2016 obowiązuje podatek bankowy w wysokości 0,44% wartości aktywów, możliwość usunięcia części z nich ze swoich bilansów, także może być warta zastanowienia. Instrument ten posiada zatem pewien istotny potencjał. Czy jest jednak bezpieczny?

Kontrowersje zza oceanu

Zdaniem krytyków sekurytyzacji naszą uwagę zwrócić powinno, że jest to jeden z tych elementów inżynierii finansowej, które obarczane są winą za doprowadzenie do kryzysu finansowego w Stanach Zjednoczonych. Zgodnie z tym punktem widzenia – banki planujące sekurytyzację kredytów wykorzystywały przeniesienie ryzyka na inwestorów papierów dłużnych i obniżały znacznie jakość własnych procedur kredytowych. Bańka kredytowa zaczynała rosnąć, zagrażając całemu systemowi finansowemu.

Czy taki scenariusz możliwy jest także w Europie? – Nie da się tego jednoznacznie wykluczyć. Z drugiej jednak strony – statystyki wskazują, że rynek sekurytyzowanych papierów wartościowych jest w Europie ponad 30-krotnie bezpieczniejszy niż w USA. Jak podaje Jacek Ramotowski z serwisu www.obserwatorfinansowy.pl, w krytycznych dla systemu finansowego latach 2007-2013 niewypłacalne emisje stanowiły w Europie zaledwie 0,5%, podczas gdy w Stanach było to (wraz z subprime) aż 18,4%.

Unijny plan – łatwiejsze finansowanie gospodarki

Jednoznacznie pozytywne oczekiwania wobec rozwoju rynku sekurytyzacji wydaje się mieć Bruksela. Jego ożywienie postrzegane jest jako ułatwienie finansowania unijnej gospodarki oraz jeden z pierwszych kroków na drodze do unii rynków kapitałowych. Komisja Europejska zmierza w tym zakresie do rychłego wprowadzenia nowych przepisów: rozporządzenia o prostej, przejrzystej i standardowej sekurytyzacji (tzw. sekurytyzacji STS) oraz do nowelizacji rozporządzenia o wymogach kapitałowych. Nowe regulacje mają za zadanie m.in. jasne określenie, czym jest prosta, przejrzysta i standardowa sekurytyzacja, potencjalnie znacznie mniej ryzykowna niż inne, bardziej złożone instrumenty finansowe (ochrona inwestora). Mają również pozwolić na pobudzenie rynku na przejrzystej, zrównoważonej podstawie, a także na sprawne przenoszenie ryzyka na cały sektor finansowy, tak by nie kumulowało się ono w sektorze bankowym (lepsza kontrola ryzyka).

Zestawienie korzyści

Wśród najczęściej wymienianych korzyści sekurytyzacji znajdują się m.in.:

• możliwość poprawienia płynności (nie trzeba czekać na spłatę wierzytelności)
• możliwość uruchomienia dodatkowego źródła finansowania firmy
• możliwość obniżenia kosztów związanych z windykacją i dochodzeniem wierzytelności
• możliwość zakupu papierów wartościowych niezależnych od wahań giełdowych
• możliwość uwolnienia części swojego kapitału, zamiast np. zamrażania go w charakterze zabezpieczenia ryzyka posiadanej wierzytelności.

Ponadto zmniejszenie uzależnienia dostępu do środków finansowych od sektora bankowego oraz rozproszenie ryzyka kredytowego, mogą wpływać stabilizująco na system finansowy. W dobie kryzysu, rozwiązania tego typu zasługują z pewnością na uwagę.

Artykuł podesłano dzięki specjalistom od skutecznej windykacji firmy GetBack S.A. z oddziałem we Wrocławiu.